"Den wagen van Ronse"

wy moeten lustig vegten/ Bachus

die brengt te veld een leger met veel

knegten/ die met ’t musiek alleen/ zijn

gaauw en wel te been/ om te schieten

al twee voor een/ te schieten al met kartouwen/  (4)

gebrouwen/ te schieten met kartouwen

om door de keel te douwen/

ons grof kanon/ dat is een ton/ dat

menig het hooft doet krouwen/ geeft

vlam en vier/ van Wijn en Bier/ onder

geluid van drinkt eens uijt/ konstabel

in de schouwe

Dan leur den sleur/ den Procureur/       (9)

met veele Procuduuren/ die dikwils tegen

raat uw wil de key uitvuuren/ dan

gaat den plukker veur/ met al u

schyven deur/  Maar op ' lest zoo zit hy   (5)

'er veur/ maar eerst zoo zal hy jou

pluymen/ en schuymen/ maar eerst zoo

zal hy jou plummen en uwe beurse ruymen/

daar na 't proces/ hangt in de

smes/ hy geeft u zoete Pruymen/ eilaas

op 't lest/ nul op 't Rekwest/ gy

hebt gedaan/ ras op de Baan/ wat

staat gy hier te luymen.

Hebt gy uw geld verruyst/ verspeld

komt zit al op de wagen/ zit op 

smelis kind heb gy u vrouwtje geslagen/ zit

op de wagen stout/ en weest nu niet

benoud/ voor den stadshouder of

schout/ wy zullen u bevrijden/ van 

alle dees partijden/ den Duits den

Frans den Engelsman/ steld al dit Volk

ter zyden/ want Exploiteurs/ Repecateurs

moeten met ons al mee na Rons/

op onzen Wagen rijden

Den wagen is met Bier en wijn/

Tabak en snuyf geladen/ de wagen en

Annijs zullen de key doen dragen/ van

meenig viezen griek/ die erger is als ik

van den rooms en kwinter ziek/ en wilt 

u niet beroeren/ gy boeren/ en wilt

u niet beroeren/ men zalje als mede

voeren/ den Paap de Non/ den Edel

dom/ de Borgers en de Boere/ zoo      

scheef en mank/ van harsens krank/ zit

op de ker/ ten is niet ver/ wy zijn

al Gildebroers

Dog boven dien/ zyn daar te zien/

wel zes en dertig scheepen/ die ons

Neptuynes geeft waar onder zijn

begreepen/ met negen hondert last/ daar

door dien kloeken gast/ die op zijn

geweer wel past/ zy brengen met een

Voeder/ vol Poeder/ zy brengen met     (11)

een voeder voor yder Gildebroeder/

het is Blaauwlind/ dat ieder mind/       (2)

de Dader het kind de Moeder/ men

doet acces/ naar dees fortres van smorgens

vroeg zyn in de kroeg/ want 't is

ons lijfs behoeder

Men teekend aan/ in volle maan

Pampoen couleure tronie/ die op de

kaken draagt de vlam al van Bourgonie/

Karbonkel agt of tien/ zijnder    (8)

genoeg te zien/ op de gevel al van

dees tien/ zy krygen by notitie/ een

officie/ zy krygen by notitie al zijn ze

maar invicie/ nog Gouverneurs/ nog

Controlleur/ men neemt op de zaak geen

vizy/ waar door bekwaam tot grooter

naam/ en werd geëerd/ by hem

verkeerd/ tot Rons by de hooge justicie

Mijn Heer Couzijn/ met flerecijn

zal zagtjes moet ryden/ ay op wat

smert wilt dog mijn Doetjes myden/

ag hoe word ik geplaagd/ maar daar

niemand na vraagd/ die mijn na de 

wagen draagt/ nog komen zy my

bespotten met potten/ den drommel haalt     (6)

die zotten/ den klaaren wijn/ die mijn

doet pijn/ doet vroeg in d' Aarde rotten

't is al verbruyd tot schip en Schout/   (7)

nu rijd ik ook met dit gespook/ na

Ronse by de zotten.

Ook vyandschap en Agterklap/ en

mogen wy niet lyden 't is al in volle

vreugt als wy naar Rons toe ryden

ons brood dat is gebakt/ en alles is

gepakt/ tot den bril waar door men

kakt/ Doctoors en Apothekers/ die

poffers en wintbrekers om op de Baan   (10)

ons by te staan als meesters en voor

sprekers/ den Chirurgijn/ die moeter

zyn om 't zagte Bloed/ op staande

voet/ te haalen uyt de Bekers.

____________________________________________________________

uit: De nieuwe Vlissingsche tydkorter    (9°druk)

(0) meer uitleg : klik hier

de Tollenaere stelt hier dat deze versie van het lied, uitgegeven in het begin van de 19° eeuw, beter aanleunt bij het oorspronkelijk kunstig rederijkersgedicht uit het einde van de 16° of begin van de 17° eeuw dan de overige versies, die van Leiden en van Brussel. Deze versie is een verhollandste versie waar de vlaamse taal nog duidelijk te herkennen is.

(1) kwiente: dwaling, gril (0). Roos (a) geeft aan kwiente de betekenis van een knobbel op de zijkant van het hoofd ter grootte van een ei.

(2) een blauwlint was één van de symbolen van de ridderorde van St-Andries. Roos in De Navorscher (a) vermeldt ijdele belofte als betekenis

(3) rolle: zottenboek. Een officiele notering van de bedevaarder.

(4) kartouw: kort kanon

(5) schyven: geldstukken (0)

(6) drommel: duivel 

(7) verbruyd: verkwist

(8) karbonkel: steenpuisten

(9) leur: slordige handelaar, een leurder

(10) wintbreker: een grote driehoekige hoed zoals de predikanten van de Doopsgezinden droegen (a)

(11) voeder: vat (0)

(a) Roos, De Navorscher, 1893

_____________________________________________________________

Uit ' De Koninginne van Hongarijen ', 's Gravenhage, 1746

Sa Musiciens zijt op de been/ Wy komen u

versoeken/ Den wagen staet gereet/ Past op 

en neemt u boeken: Gy moet al med' met ons:

met bas en violons/ gaen een bevaert doen

naer Rons/ Met andere viese grollen van bollen/

Met andere viese grollen van bollen: Met kwinten

styf gekwollen: aen wie de key/ groot als een

ey: ligt in den kop geswollen/ Gy moet al med'

naer Rons in Sted': om dat gy staet myn

cameraet: geteekent op ons rollen

Hebt dy u gelt vertuyst verspelt/ komt sit op 

onsen wagen Gy dronkaerts kom al aen/ Al hebt

g'u wyf geslaegen: sit op den waegen stout en 

syt dog niet benout/ voor stadshouder, noch door 

schout/ Wy sullen u geleijen/ bevryen/ Wy sullen

u gelijen/ bevryen: En vreest voor geen partyen

noch Duytser/ noch Frans: noch Engelsmans

noch kloppaers noch kloppen/ noch

Magistraet/ noch Hoogenraet/ Den weg van

Rons/ is vry aen ons/ Spyt alle die het benyen

   Die seurt en leurt: en Procedeurt/ met vuyle

Procedeuren/ die dikwils tegen regt: wilt uwen 

kop uytvieren. Al gaat den Procureur/ Met all' u

schyven deur/ Den Advocaet eu Rapporteur/ Die

hier u beurse pluymen en ruymen/ Die hier u beurse

pluymen en ruymen/ En al u vet afschuymen/

En u proces blyft in de smes/ Sy geven u soete

luymen/ Gy moet al med'/ Naer Rons in sted'/

Sit op der Leer/ Ten is niet veer/ Waer blyft dy 

sitten luymen.

   Ons esels zijn met Bier en Wyn/ Toebak 

en Snuyf gelaijen/ met Waggel-en-Annys/ Dat

sal den kop doen draeijen/ Dan menig viesen griek:

Die erger syn als ick/ Dan de Ronsse quinten siek/

sit op dan sonder klaegen den waegen/ sit op

dan sonder klaegen den waegen/  kan alle gekken 

voeren: Den Paep de non/ den Edeldom/ die

Borgers en de boeren: en scheel en mank/ van

herssens krank: Gy moet al med'/ Naer Rons in

Sted'/ Als noble gulde broeren.

   Op vyandschap of agterklap: En mogen wy

niet peijsen/ 't Is al in volle vreugt: Als wy naer

Ronse reysen/ Ons brood dat is gesak/ En alles

is gepack: Tot den stoel daer men op lack/ Doctoor

en Apoteeker/ Gaen seker/ Doctoor en

Apoteeker gaen seker: Sy hebben d'eerste plekke/ Om 

op de baen/ Ons by te staen/ Als meesters van de

gekken: Den chirurgyn/ Die sal daer syn: Die 't

satte bloed/ op staende voet/ sal uyt uit u herssens

trekken.

______________________________________________________________

AANTEKENINGEN

* Op de schilderij 'De terugkeer van de bedevaarders' van Pieter Brueghel staat een dergelijke wagen afgebeeld waarmee bedevaarders hun tocht deden.

 (detail van schilderij)